لومړۍ مؤسسه کنګره د همده په کور کې جوړه شوه. په دې کنګره کې نورمحمد تره کى د ګوند د عمومي منشي په توګه وټاکل شو او د ١٩٦٦ کال په اپرېل کې د(خلق) په جريده کې د ګوند مرام خپور شو.

تره کی د غوايي د اتمې له کودتا وروسته واک ته ورسېد د ګوند له خوا یې لومړۍ انقلابي شورا تاسیس کړه او لومړنی فرمان یې داسي اعلان کړ:

د افغانستان د خلکو د یموکراتیک ګوند په خپله لومړۍ ناسته کې نور محمد تره کی،چې د افغانستان یو لوړ ملي او انقلابي نوم دی. د دې ګوند د مشر په توګه اعلانوي،چې دی په عین حال کې د دولت ریس هم دی.

تره کی د ۱۳۵۸هـ کال په وږې میاشت کې هاوانا ته په یوه کنفرانس کې د ګډون په موخه لاړ، چې د بېرته ستنېدلو پر مهال یې په روسیه کې له برژنف او د هغه هیواد له نورو لوړو پوړو چارواکو سره وکتل او داسي فکر کیږي، چې شوروي چارواکو هغه مهال د حفیظ الله امین د مقاومت او سخت چلند په اړه ورته خبر ورکړی وو او له هغه نه د لري اوسېدلو یې هم ورته ویلي وو.

حفیظ الله امین له دې خبر شوی و او هماغه و، چې تره کی یي له شوروي نه له راستنېدو وروسته له قدرته ګوښه او وواژه. د تره کي د مرګ کیسه د جموري ریاست د مخابراتو ریس عبدالودود په ډاګه کړه، چې همدا اعترافات یې د کابل په انیس او د تهران په اطلاعاتو ورځپاڼو کې خپره شوه، چې د ده په خبره د سیاسي ارکان له ریس «روزي» او د ګارد د اطلاعاتو له ریس محمد اقبال سره یې یوځای وژلی وو.

۱۳۵۸ کال د تلې میاشتې په ۱۸مه کابل راډیو د نور محمد تره کي مرګ داسي اعلان کړ: ((د انقلابي شورا ریس نور محمد تره کي د هغې اوږدې ناروغۍ له کبله چې ورسره لاس او ګرېوان و، پرون سهار سترګې پټې کړې او جنازه یې تېره ورځ په پلرنۍ هدیره کې خاورو ته وسپال شوه))

هغه د ١٩٥١ زېږدیز کال د مارچ په ٧ نېټه په (انګار) اخبار کې ليکي:«د هر هيواد د ټولنيز ژوند او ثقافت د سطحې د لوړولو لپاره بايد مختلفې لارې چارې وکارول شي. له دغو لارو چارو څخه يوه په سياسي، اقتصادي او ټولنيز ژوند کې د خلکو د پراخو پرګنو فعال ګډون دى. که زموږ ولس د سياسي مخکښو رسمي ګوندونو په مرسته يو ځاى شي، په لږ وخت کې به د هغو ملي اهدافو په تر سره کولو برى ومومي چې زمانې زموږ د هيوادوالو پر وړاندې ايښي دي.»

نورمحمد تره کی د همدې اخبار د ١٩٥١زېږديز کال د اپرېل د لومړۍ نېټې په ګڼه کې د سياسي ګوندونو د تشکيل او آزاد فعاليت غوښتنه کوي او د اپرېل پر ١٥مه نېټه بيا ليکي: «موږ د خلکو د حکومت جوړولو د ضرورت په باب خبرې کولې، چې ولسي جرګې ته مسئوليت ولري، تر کومه به موږ د سياسي ګوندونو او ولسي حکومت د ګټو او ښېګڼو په باب خبري کوو؟ دا چې هغوى د خلکو د ګټو او غوښتنو منعکس او مدافع دي هر چا ته په کافي اندازه څرګنده ده او چا ته د شک او ترديد ځاى نه پاتې کېږي. اوس نو د دې وخت رارسېدلى دى، چې راپاڅېږو او د خپل هيواد د نېکمرغۍ دپاره په کار پيل وکړو ميدان ته ور ودانګو او د پرګنو ځواک ته انسجام ورکړو. خو دا کار يوازې د سياسي سازمان او ګوند په ايجاد سره تر سره کېداى شي». له همدې وخته د يوه ساسي ګوند د تشکيل لپاره د نورمحمد تره کي د سياسي هڅو، جد و جهد او مبارزې لړۍ پيل کېږي.

د ١٩٥٣ زېږديز کال په مارچ کې نورمحمد تره کی د امريکا په متحده ايالاتو کې د افغانستان د سفارت د مطبوعاتي آتشې په توګه وټاکل شو، خو د خپلو مترقي نظرياتو د څرګندولو په وجه د همدې کال په پاى کې بېرته له واشنګټنه کابل ته راوغوښتل شو.

هيواد ته له راتګ وروسته په کابل کې د يونسکو مؤسسې منشي او يو وخت يې بيا په همدې مؤسسه کې د ژباړن په توګه دنده تر سره کوله. ده په عين وخت کې په ادبي او سياسي فعاليتونو کې هم ونډه درلوده. د ده د نه ستړي کېدونکي او پرله پسې فعاليتونو پایله وه، چې په ١٩٦٥ زېږديز کال کې د افغانستان د خلکو دموکراتيک ګوند منځ ته راغى.